Open data Ouderen Wonen en Zorg
Wonen, zorg en ouderen zijn thema’s, die steeds nadrukkelijker op de gemeentelijke agenda prijken. Het Rijk heeft een Taskforce ingezet om te bevorderen dat elke gemeente in 2021 over een visie op ouderen, wonen en zorg beschikt. Basis voor een dergelijke visie is een analyse. Bij het opstellen hiervan kan gebruik gemaakt worden van de vele open data, die over deze onderwerpen beschikbaar zijn.
Sinfore heeft open data bijeengebracht en verwerkt tot een aantal dashboards die voor elke gemeente een bijdrage kunnen leveren aan de analyse en de visieontwikkeling.
De open data bieden inzicht in samenstelling van de bevolking, demografische ontwikkelingen, woningen die geschikt zijn voor ouderen en in de nabijheid van voorzieningen, energieverbruik, gezondheidssituatie, sociaal economische status en wooncapaciteit. Maar ook migratiegegevens, inkomens, vermogen en de omvang van het aantal en soort huishoudens, dat voor sociale huur en woontoeslag in aanmerking komt, komen terug in deze dashboards.
Ze zijn toegankelijk op verschillende geografische schaalniveaus: van regio’s en gemeenten tot viercijferige postcodes “PC4” (1234) of wijken en buurten en van de 100 x 100 vierkanten tot zescijferige postcodes “PC6”(1234AB) en panden uit de Basisregistratie Adressen en gebouwen “BAG”.
De data zijn zoveel mogelijk beschikbaar voor de periode 2000 – 2050. De vooruitberekening is gemaakt op basis van gelkijkblijvend beleid en gelijkblijvende omstandigheden. De cijfers van prognoses vragen een zekere relativering: de bekende “Pluim”, waarin de bandbreedte van de prognose zichtbaar is.
Bij het wonen van ouderen is uiteraard het wonen in instellingen een belangrijk onderwerp. Niet in alle instellingen wonen ouderen: naast verpleging en verzorging betreffen instellingen ook overige zorg en overige instellingen. De belangrijkste databronnen (CBS en CIZ) hanteren helaas verschillende definities en ook zijn niet alle gewenste uitsplitsingen beschikbaar. Deze data op hogere schaalniveaus kunnen ook afwijken van data vanuit Zorg op de Kaart, Kies Beter, de CBS PC6 data of de BAG.
Deze demografische data worden aangevuld met sociaaleconomische data en data over wonen. Dit betreft inkomens, vermogens, ook specifiek voor ouderen, WOZ-waarde, geschiktheid of aanpasbaarheid van woningen, WOZ-waarde, energie etc. Vanuit de laagschalige bronnen voor zowel demografie als sociaal economie en wonen is een PC6 analysebestand beschikbaar, waarmee direct allerlei dwarsverbanden zijn te leggen. Data worden niet alleen gevisualiseerd op wijk, buurt op PC4 niveau maar ook op PC6 niveau of via de BAG.
Drie invalshoeken
De dashboards worden getoond vanuit drie invalshoeken: demografie, wonen en zorg.
Demografie belicht de bevolkingssamenstelling en ontwikkeling in de komende decennia, waarbij het accent ligt op de ouderen. Demografische gegevens vormen het fundament voor de analyse rond het thema ouderen, wonen en zorg. Dit betreft zowel de demografische ontwikkeling vanuit het verleden: de CBS-waarnemingen, als de CBS- en PBL-prognoses naar de toekomst. Integratie van deze open data leidt tot een samenhangend beeld van 2000 – 2050, van nationaal tot op PC4 en een indicatie voor PC6.
Op diverse schaalniveaus (gemeente, 4 pc postcode, 6 pc postcode en de BAG) komt een aantal voor wonen en zorg essentiële onderwerpen aan de orde, zoals inkomen, woningwaarde en gasverbruik.
Vanuit de invalshoek Wonen worden een gedetailleerd beeld en prognose geschetst van elementen als huishoudensontwikkeling, sociaal economische status, inkomen en vermogen van ouderen en een inzicht in de woonsituatie van ouderen vanuit verschillende invalshoeken.
Bij het wonen van ouderen is uiteraard het wonen in instellingen een belangrijk onderwerp. Niet in alle instellingen wonen ouderen: naast verpleging en verzorging betreffen instellingen ook overige zorg en overige instellingen. De belangrijkste databronnen (CBS en CIZ) hanteren helaas verschillende definities en ook zijn niet alle gewenste uitsplitsingen beschikbaar. Deze data op hogere schaalniveaus kunnen ook afwijken van data vanuit Zorg op de Kaart, Kies Beter, de CBS PC6 data of de BAG.
Deze demografische data worden aangevuld met sociaaleconomische data en data over wonen. Dit betreft inkomens, vermogens, ook specifiek voor ouderen, WOZ-waarde, geschiktheid of aanpasbaarheid van woningen, WOZ-waarde, energie etc. Vanuit de laagschalige bronnen voor zowel demografie als sociaal economie en wonen is een PC6 analysebestand beschikbaar, waarmee direct allerlei dwarsverbanden zijn te leggen. Data worden niet alleen gevisualiseerd op wijk, buurt op PC4 niveau maar ook op PC6 niveau of via de BAG.
De invalshoek Zorg tekent een beeld van onder meer de (ontwikkeling van) de gezondheidssituatie in de gemeente, de grijze druk, de mantelzorgcapaciteit, het sociaal domein, de langdurige zorg en de verpleging en verzorging.
Mogelijkheden en beperkingen
Het gebruik maken van open data biedt een aantal mogelijkheden: de data zijn voor iedereen beschikbaar en controleerbaar, omdat de bronnen bekend zijn.
Het gebruik van open data garandeert transparantie. Alle betrokken stakeholders hebben door het gebruik van open data dezelfde.
Door het open karakter van de data kunnen zich geen privacy problemen voordoen, omdat de data nooit tot de persoon herleidbaar zijn. Een overheidsorganisaties als het Centraal Bureau voor de Statistiek publiceert geen data waarbij het risico op privacy-problemen aanwezig zou kunnen zijn.
Open data betreffen in de meeste gevallen heel Nederland. Daarom is vergelijking tussen gemeente, Corop, provincie en landsniveau mogelijk. Vergelijking met gemeenten van dezelfde grootte- of stedelijkheidsklasse is eveneens mogelijk.
Open data worden in een aantal gevallen reeds langjarig verzameld. Daardoor is het mogelijk om van een aantal data tijdreeksen op te stellen.
Beperkingen zijn er ook. Bij het gebruik van open data is de gebruiker afhankelijk van aanwezigheid, beschikbaarheid, volledigheid, kwaliteit en continuïteit van de data. In een klein aantal gevallen doet zich hierbij een probleem voor zelfs bij het Centraal Bureau voor de Statistiek of het Planbureau voor de Leefomgeving. In die gevallen heeft Sinfore, waar dit mogelijk is, een bijschatting gemaakt, zodat toch van de beschikbare data gebruik gemaakt kon worden.
De dashboards zijn, waar noodzakelijk, voorzien van een toelichting en een eerste interpretatie. Dit is een externe blik op de plaatselijke situatie op basis van de data.
